26 Μαρτίου – 7 Μαΐου 2022
ΧΡΟΝΙΑ ΣΥΓΧΥΣΗΣ
Κούλα Σαββίδου

Το The Island Club βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσει την ατομική έκθεση Χρόνια Σύγχυσης, της Κύπριας εικαστικού Κούλας Σαββίδου.

  1. Η Κούλα Σαββίδου γεννήθηκε στις 29 Φεβρουαρίου 1956 στο Λονδίνο.
  2. Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες έκαναν ό,τι ήθελαν με τον χρόνο. Πρόσθεταν και αφαιρούσαν μέρες, έκοβαν κι έραβαν βδομάδες. Έτσι κρατιόντουσαν στην εξουσία δυο τρεις μήνες πιο πολύ και μάζευαν διπλούς ή τριπλούς φόρους.
  3. Μέχρι που ο Ιούλιος Καίσαρας αποφάσισε ν’ αλλάξει το Ρωμαϊκό ημερολόγιο, αλλά πριν από αυτό, το 46 π.Χ, πρόλαβε και τσόνταρε κι αυτός τρεις μήνες. Δολοφονήθηκε ένα χρόνο αργότερα. Κάτι θα ήξερε.
  4. Ο χρόνος που προηγήθηκε της αλλαγής του ημερολογίου ονομάστηκε «ο χρόνος της σύγχυσης» και αποτελεί τον μακρύτερο χρόνο στην ιστορία, με συνολική διάρκεια 445 ημερών.
  5. Ο διάδοχος του Ιούλιου, o Αύγουστος, είπε το νέο ημερολόγιο «Ιουλιανό», στη μνήμη του θείου του. Από τους δύο αυτούς αυτοκράτορες, μας έμειναν τα δίσεκτα έτη, οι μήνες Ιούλιος και Αύγουστος, και τα λάθη τους.
  6. Το Γρηγοριανό ημερολόγιο θεσπίστηκε στις 24 Φεβρουαρίου 1582 από τον Πάπα Γρηγόριο ΙΓ΄, για να διορθώσει τα λάθη του Ιουλιανού.
  7. Η Κούλα Σαββίδου γεννήθηκε στις 29 Φεβρουαρίου 1956 του Γρηγοριανού ημερολογίου. Όπως και κάθε δίσεκτο έτος, το 1956 αποτελείτο από 366 μέρες.
  8. O υπολογισμός της διάρκειας του χρόνου στην πλήρη περιφορά της γης γύρω από τον ήλιο διορθώνεται σε κύκλους τεσσάρων χρόνων. Έτσι έγινε και στις 29 Φεβρουαρίου 1956, την ημέρα που γεννήθηκε η Κούλα Σαββίδου στο Λονδίνο.
  9. ΚΣ: Υπήρχαν λόγοι σοβαροί. Πολλά σοβαροί λόγοι, όμως…
    ΧΠ: Εν πρέπει να το μετανιώνεις γιατί…
    ΚΣ: Εν μετανιώνω.
    ΧΠ: …παλιά οι καριέρες εν εγίνουνταν έτσι γρήγορα. Εν σήμερα που θέλουμε όλα να συμβαίνουν στο άψε σβήσε.
    ΚΣ: Όι, εγώ ήμουν ξεκάθαρη, πάνω απ’ όλα μετρούν οι ανθρώποι που αγαπώ, τζαι άμαν υπάρχουν θέματα υγείας, τέρμα τα… Την τέχνη κάμνουμεν την για τους ανθρώπους που αγαπούμε. Για τους ανθρώπους, γενικά. Υπάρχει λόγος για να κάμνεις τέχνη, τζαι…
    ΧΠ: Ναι, επειδή βλέπω σε καμιά φορά ότι μετανιώνεις…
    ΚΣ: Όχι, εν τούτο που έλεα του Απόστολου, δεν μετανιώνω. Τζαι να ξανάρχιζα πάλε τώρα έτσι θα έκαμνα. Καθόλου. Εν εμετάνιωσα. Ποττέ.
  10. Θα μπορούσε κανείς να προσεγγίσει το έργο της Κούλας Σαββίδου εκεί στις στροφές που διορθώνεται ο χρόνος.
  11. «Το βέβαιο είναι πως οι ώρες είναι ατέλειωτες, κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες, και είμαστε αναγκασμένοι να τις σκοτώνουμε με διάφορα καμώματα που, πώς να το πω, που μπορεί εκ πρώτης όψεως να μοιάζουν λογικά, μέχρι που μας γίνονται συνήθεια. Θα μου πεις, βέβαια, πως το κάνουμε για να μη χάσουμε τα λογικά μας. Αναμφισβήτητα. Μήπως όμως δεν έχουμε κιόλας χαθεί στα αέναα κι ανήλιαγα αβυσσαλέα βάθη; Αυτό λέω καμιά φορά με το νου μου. Παρακολουθείς τον συλλογισμό μου;»
    – Σάμιουελ Μπέκετ, Περιμένοντας τον Γκοντό (μετάφραση Αλεξάνδρα Παπαθανασοπούλου)
  12. Η πρώτη μου επαφή με το έργο της Κούλας Σαββίδου ήταν μέσα από την παράσταση Περιμένοντας τον Γκοντό, στις αρχές του 1995, στο Θέατρο Πράξις στη Λεμεσό. Ήμουν μαθητής τότε. Μια ήθελα να γίνω χορευτής, μια σκηνοθέτης, ήθελα να κάνω και ταινίες… Τίποτα από αυτά δεν έγινε.
  13. Τα σώματα των ηθοποιών βούλιαζαν σε σφουγγάρια, παπούτσια δεν έβλεπες (δηλαδή τις λιωμένες μπότες που συχνά φορούν ο Βλαντιμίρ και ο Εστραγκόν). Στο κέντρο της σκηνής υπήρχε ένα μπλε δέντρο. Η Κούλα το είχε βάψει μπλε. Στην δεύτερη πράξη φύτρωναν κάτι κόκκινα φύλλα. Τα θυμάμαι, κατακόκκινα.
  14. ΧΠ: Τούτα τα έργα αρέσκουν μου πολλά, τζαι αρέσκει μου τζαι η σχέση τους, η κλίμακά τους στο χώρο εδώ στο σαλόνι σου… έτσι που αγγίζουν το ταβάνι.
    ΚΣ: Είχα έναν πολλά μικρό εργαστήριο με ψηλά ταβάνια στη Λεμεσό που ήμασταν…
    ΧΠ: Τζαι έκαμες τούτα τα ψηλά έργα.
    ΚΣ: Τζαι έκαμα τα ψηλά έργα τούτα, τα οποία έχω, τζαι είχα, δίπλα που το κρεβάτι μας, ήταν πάρα πολλά ωραία.
    ΧΠ: Ονομάζεις τα Δέντρα;
    ΚΣ: Όχι, Σιωπηροί ΔιάλογοιΣιωπηρές Συμφωνίες.
    ΧΠ: «Συμφωνίες»;
    ΚΣ: Πάντα υπάρχει ένας διάλογος μεταξύ των έργων. Ναι. Διότι είχε μια άλλη διάσταση με τα φωσφορούχα τα χρώματα, μέσα στη νύχτα, τζαι με το φως το ultraviolet, όταν εσβήναν τα φώτα εδημιουργείτουν έναν άλλο τοπίο, που εσυνομιλούσεν με τα έργα τούτα, τζαι ήταν τρομερό, είναι…
    ΧΠ: Γιατί τούτον το μπλε;
    ΚΣ: Κοίταξε, για να ’μαι ειλικρινής, εχρειάζουνταν τούτο το χρώμα τα έργα, έτσι εβγήκε, τζαι αγαπώ το γενικά, αλλά είχαν το ανάγκη.
    ΧΠ: Εδοκίμασες δηλαδή άλλα χρώματα;
    ΚΣ: Πολλά.
    ΧΠ: Γιατί τούτο το έντονο μπλε βλέπω το τζαι σε άλλα διακοσμητικά αντικείμενα στο σπίτι σου. Τα παράθυρά σου είναι μπλε, ο τοίχος της κουζίνας, τα πλακάκια. Είναι σχεδόν παντού το ίδιο μπλε.
    ΚΣ: Είναι εντελώς τυχαία.
    ΧΠ: Όπως τζαι στα επιτοίχια έργα.
    ΚΣ: Καμία σχέση.
    ΧΠ: Eίναι ένα μπλε σχεδόν επικίνδυνο…
    ΚΣ: Μαγνητίζει σε.
    ΧΠ: Εν τζαι τα μάτια σου έτσι μαγνητικά μπλε.
    ΚΣ: Όι, τούτοι εν φακοί.
    ΧΠ: Α, ναι; Τι χρώμα εν τα μάτια σου;
    ΚΣ: Καφέ.
    ΧΠ: Παν σου πάντως έτσι.
    ΚΣ: Έτσι; Ευχαριστώ.
  15. Για να απολιθωθεί η ξυλώδης μορφή ενός δέντρου και αυτό να μετατραπεί σε πέτρα χρειάζεται να περάσουν εκατομμύρια χρόνια. Η Κούλα βέβαια το πετυχαίνει γρηγορότερα.
  16. ΚΣ: Ήβρα το στην άκρη του δρόμου και το λυπήθηκα Χριστόδουλέ μου… Γι’ αυτό επαιρνα όλα τα ξεριζωμένα, για να ζήσουν μια αλλιώτικη ζωή.
  17. «Θέλησα το δέντρο να ’ναι ξεριζωμένο σαν ένδειξη παρηγοριάς […] Γειά και χαρά σε όλους σας, φεύγω να σωθώ…!»
    – Σημείωμα της Κούλας Σαββίδου για την παράσταση Περιμένοντας τον Γκοντό
  18. Για την έκθεσή της Σιωπηροί Διάλογοι – Σιωπηρές Συμφωνίες στο Κέντρο Τέχνης Diaspro στη Λευκωσία το 1987, μάζεψε ξεριζωμένα δέντρα από τους δρόμους της Λεμεσού μαζί με τον Ελπιδοφόρο.
  19. Η Κούλα Σαββίδου δε μαζεύει μόνο δέντρα, αλλά και άλλα πολλά αντικείμενα που ενίοτε γίνονται γλυπτά της. Σε χρόνους ακαθόριστους, εκεί στις στροφές που διορθώνεται ο χρόνος.
  20. Κάποια από αυτά τα αντικείμενα είναι: α) ένα πηδάλιο από πλοίο που βρήκε στο καρνάγιο Λεμεσού το 1985, β) κάτι πέτρες από ένα αρχαίο λιμάνι, γ) μια παλιά ζυγαριά που αγόρασε το 2020, δ) ένας πολυέλαιος που ανήκε στην προγιαγιά της και που της χάρισε ο πατέρας της (δε θυμάται πότε), ε) ένα παλιό σκαμπό, στ) ένας σουγιάς, δώρο του πατέρα της, και πάλι από παλιά, ζ) μια πέτρινη κολόνα από το σπίτι του παππού της, η) μια καρέκλα που άφησαν Άγγλοι νοικάρηδες το 1974, θ) δύο τζιβέρκα που βρήκε στην αυλή του εργαστηρίου της το 1988 και που πέρυσι έγιναν μέρος ενός γλυπτού της, ι) τρεις βάσεις από σόμπες, που αγόρασε από έναν παλιατζή το 2021…
  21. Δεν πρόκειται για οbjets trouvés, είμαι σίγουρος πως θα συμφωνήσει. Πρόκειται για οbjets retrouvés (καθώς κάπου μεταξύ του Ντυσάν και του του Μπέκετ στρογγυλοκάθεται ο Προυστ).
  22. ΧΠ: Εννοώ το έργο με τα τζιβέρκα, το τοτέμ.
    ΚΣ: Μα εξαναείπες το τοτέμ. Δεν είναι τοτέμ. Το έργο ονομάζεται Υπόσχομαι να ’ρθω.
  23. Ένα σημαντικό μέρος της έκθεσής της Σιωπηροί Διάλογοι – Σιωπηρές Συμφωνίες είναι στημένο πια στο σαλόνι της. Tο σαλόνι της Κούλας Σαββίδου στην Οδό Τενέδου, στα διαμερίσματα Town Mansions, αποτελεί ένα μνημείο απόκλισης στο στροφόμετρο του χρόνου, άρτια επιμελημένο. Μακάρι να μπορούσατε να το δείτε.
  24. Το σαλόνι της Κούλας είναι συνάμα το ομορφότερο πάρκο της Λευκωσίας, στα όρια της ανοργανικότητας. Μακάρι να μπορούσατε να το δείτε.
  25. «Εξοχικός δρόμος με δέντρο. Σούρουπο.
    Εστραγκόν: Δέ γίνεται τίποτα.
    Βλαδίμηρος: Αυτό αρχίζω να πιστεύω κι εγώ.»
    – Οι πρώτες φράσεις από το θεατρικό έργο Περιμένοντας τον Γκοντό (μετάφραση Αλεξάνδρα Παπαθανασοπούλου)
  26. «Μια μέρα κάθε τέσσερα χρόνια και πάλι.»
  27. Εργογραφία: Αν ρίξεις δηλαδή τα έργα της σε ένα σέικερ μαζί με τις χρονολογίες, αλλά όλα τα έργα κι όλα τα χρόνια, και τα ανακατέψεις επίμονα, θα φτιάξεις ένα κοκτέιλ. Το κοκτέιλ αυτό μπορείς να το ονομάσεις «Επιμονή Sour». «Συνέπεια», ίσως; Όχι, όχι. «Επιμονή»! «Επιμονή Sour».
  28. Γενεαλογία: ΚΣ: Από την οικογένεια της μαμάς πήρα τες μουσικές, τα τραγούδια, τα βιβλία… Το Τρόοδος, τα ρυάκια, τες βόλτες μέσα το δάσος, τα καλοκαίρια… Με τον Νικόλα, τον Πάνο, την Τάνια, την Μαίρη, τα ξαδέρφια μου όλα. Αυτές οι μουσικές που είναι και μέσα στα έργα μου σφηνωμένες….! Δέκα παιδιά είχε η γιαγιά η Ρεβέκκα από τη μαμά. Η Κυριακού από τον μπαμπά τέσσερα παιδιά. Όλους αυτούς βρήκα στο δρόμο μου και τους αγάπησα πολύ! Έχω ακόμα δυο αδελφές. Η Ρεβέκκα είναι λυρική σοπράνο. Τη Σαβίνα που είναι δασκάλα κλασικού μπαλέτου. Μια κορούλα τη Νεφέλη, σπούδασε θέατρο…! Γιαγιά δυο υπέροχων αγοριών.
  29. “Give us our eleven days!”
  30. ΚΣ: Ήθελα να κάμω έργα που να συνομιλούν μεταξύ τους, τζαι ήβρα ένα ρυθμό με τα χρώματα, με την κίνηση στο χώρο…
    ΧΠ: Εν εντυπωσιακή η κίνηση, ναι.
    ΚΣ: Διότι κινούνται κιόλας, είναι σεισμογράφοι, όταν αρχίσει… Προχτές που έγινε σεισμός επέλλανεν ο τόπος που τα γλυπτά. Έλα να σου δείξω… [σηκώνονται] Εκουνιούνταν ούλλα έτσι, ναι…
  31. 19561960196419681972197619801984198819921996200020042008201620202024202820322036204020442048205220562060
  32. Η Κούλα έκλεισε δεκαέξι χρόνων, είναι στην εφηβεία.

Χριστόδουλος Παναγιώτου


Η Κούλα Σαββίδου
(γεν. 1956, Λονδίνο) είναι εικαστικός και έχει τη βάση της στη Λευκωσία. Αποφοίτησε από την Εθνική Σχολή Καλών Τεχνών της Λυόν το 1981. Στις ατομικές της εκθέσεις συμπεριλαμβάνονται οι εξής: Των Μοναχικών Διάβαση – Αδιαβάτων Μονοπατιών, Κέντρο Τέχνης Diaspro, Λευκωσία (1995)· Installations, Studio Interior, Λεμεσός (1987)· Σιωπηροί Διάλογοι – Σιωπηρές Συμφωνίες, Κέντρο Τέχνης Diaspro, Λευκωσία (1987)· Γκαλερί Θεμέλιο, Λεμεσός (1984). Συμμετείχε στην Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών της Ευρώπης και της Μεσογείου στη Βαρκελώνη (1987), στη 17η Μπιενάλε Αλεξάνδρειας (1991), καθώς και στη Meditarraneo per l’ Arte Contemporanea (1989).

Στις ομαδικές της εκθέσεις συμπεριλαμβάνονται οι εξής: Ανάβασις, γκαλερί Ρόντεο, Αθήνα (2022)· Till we meet again, σε επιμέλεια του Νίκου Παττίχη και της Έζρα Πλουμέρ Μπαρντάκ, CVAR, Λευκωσία (2021-2022)· Revolv.er, σε επιμέλεια της Μαρίας Ευσταθίου, φυτώριο, Λευκωσία (2012)· Η γη του Κανενός, Κέντρο Τέχνης Diaspro, Λευκωσία (1992)· 25 Κύπριοι Καλλιτέχνες, Σπίτι της Κύπρου, Αθήνα (1992).

ΕΓΚΑΙΝΙΑ 26 Μαρτίου 2022, 17:00-21:00
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 26 Μαρτίου – 7 Μαΐου 2022
ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Πέμπτη με Σάββατο, 12:00-18:00. Μέρες αργίας λόγω Πάσχα: 22 και 23 Απριλίου.